Τι είναι το PSA;

To PSA ή αλλιώς ειδικό προστατικό αντιγόνο,αποτελεί ένα συστατικό του σπέρματος που παράγει ο προστάτης αδένας.Κύρια φυσιολογική του λειτουργία είναι η υγροποιήση του σπέρματος,γεγονός που διευκολύνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.Μικρές ποσότητες του PSA διαφεύγουν στην κυκλοφορία του αίματος,οπου και δύναται να μετρηθεί μετά από μία απλή αιμοληψία.

Σε ποιους απευθύνεται;

Το PSA πρέπει να προσφέρεται ως επιλογή σε καλά ενημερωμένους άνδρες,50-75 ετών,που είναι διατεθειμένοι να υποβληθούν σε προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του προστάτη.Σε περίπτωση θετικού οικογενειακού ιστορικού ο έλεγχος προτείνεται να αρχίζει από τα 45 έτη.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

Δεν υπάρχουν ευρέως φυσιολογικές τιμές. Το PSA αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας. Σε γενικές γραμμές τιμές από 2.5 ng/ml στην ηλικία των 50 και μεγαλύτερες από 4 ng/ml στην ηλικία των 60 χρήσουν περαιτέρω διερεύνησης από εξειδικευμένο ουρολόγο, ο οποίος θα επιλέξει αυτούς τους ασθενείς που χρειάζονται βιοψία του αδένα.Μικρότερες τιμές στις αντίστοιχες ηλικίες απαιτούν παρακολούθηση σε χρονικά διαστήματα 2-8 ετών ανάλογα με το ιστορικό του υπό εξέταση άνδρα.Τέλος τιμές μεγαλύτερες του 10 ng/ml αποτελούν στο πλείστο των περιπτώσεων σαφή ένδειξη βιοψίας του προστάτη.

Πότε αυξάνει το PSA;

Το PSA δεν είναι μία εξέταση ειδική για τον καρκίνο, αλλά μία εξέταση ειδική για τον προστάτη.Με άλλα λόγια εκτός από τον καρκίνο του προστάτη,το PSA μπορεί να αυξηθεί λόγω της καλοήθους διόγκωσης (υπερπλασίας) του προστάτη καθώς και φλεγμονή του αδένα (προστατίτιδα) συμπτωματικής ή μη.Παροδικές,μικρές αυξήσεις μπορούν επίσης να προκύψουν μετά από ιατρογενείς χειρισμούς ( δακτυλική εξέταση,διορθικός υπέρηχος,κυστεοσκόπηση),ουρολοιμώξεις και έντονη σεξουαλική δραστηριότητα.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της εξέτασης;

Ο βασικός στόχος της εξέτασης είναι η πρώιμη ανίχνευση κλινικά σημαντικών καρκίνων. Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη,ειδικά των πιο επιθετικών μορφών,αυξάνει δραματικά την επιτυχία της θεραπείας,με αποτέλεσμα στο πλέιστο των ασθενών να μιλάμε για πλήρη ίαση.Μελέτες έχουνε δείξει ότι η εισαγωγή του PSA στην κλινική πράξη την τελευταία 20ετία έχει μειώσει την θνησιμότητα του προστατικού καρκίνου περίπου κατά 20%.

Ποια είναι τα μειονεκτήματα της εξέτασης;

Αύξηση του PSA δεν σημαίνει πάντοτε καρκίνος του προστάτη.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να ταλαιπωρούνται με άγχος,συχνές επισκέψεις στο γιατρό και περιττές ιατρικές πράξεις όπως οι συνεχείς βιοψίες του προστάτη.Το δεύτερο σημαντικό μειονέκτημα είναι η υπερδιάγνωση,δηλαδή η ανακάλυψη προστατικών καρκίνων χαμηλής επιθετικότητας που πιθανώς να μην ενοχλήσουν ποτέ τον ασθενή ακόμη και χωρίς θεραπεία.Η υπερδιάγνωση σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις οδηγεί σε υπερθεραπεία με όλα τα επακόλουθα των πιθανών επιπλοκών να επιρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Συμπερασματικά...

Το PSA δεν είναι μια τέλεια εξέταση. Εντούτοις σε έμπειρα χέρια μπορεί να αποτελέσει ένα πολύτιμο εργαλείο για την πρόληψη,διάγνωση και τη θεραπεία του προστατικού καρκίνου τουλάχιστον μέχρι η βασική έρευνα επιτρέψει νέων τελειότερων δεικτών για την υγεία του προστάτη.

psa test

 

 

 

 

 

* Άρθρο του Ουρολόγου-Ανδρολόγου Κλάψα Βασίλη στην εφημερίδα Νέος Αγων Καρδίτσας στις 19/3/2017